Pytanie 1 - Stanisław Małachowski powrócił do polityki w momencie pojawienia się nadziei na odrodzenie niepodległej Polski, wraz z podbojami Napoleona Bonapartego. Cesarz Francuzów wezwał go w grudniu 1806 roku do Warszawy i zaoferował objęcie stanowiska prezesa Komisji Rządzącej, która była tymczasowym rządem Księstwa Warszawskiego. Wtedy to, na uroczystym spotkaniu sejmowej reprezentacji 19 grudnia, marszałek Sejmu Czteroletniego przemówił w imieniu wdzięcznych Polaków i podziękował obecnemu na sali Napoleonowi za podanie zbawczej dłoni Polsce. Małachowski niemal rok później został już prezesem ukonstytuowanej Rady Ministrów. Nie potrafił się jednak odnaleźć w nowej rzeczywistości i zrezygnował z urzędu już pod koniec 1807 roku. Wcześniej, w lipcu 1807 roku, podczas wizyty w Dreźnie został uhonorowany wysokim odznaczeniem. Jak można wyczytać, tak przywiązał się do Konstytucji 3 Maja, że koniecznie chciał uprosić Napoleona, żeby jednak ustrój Księstwa Warszawskiego opierał się o tę konstytucję. Tak jakby nie zauważył, że rzeczywistość uciekła, a konstytucja nie przystawała do ideałów, które niosła ze sobą Francja. Trudno się jednak dziwić Małachowskiemu, który był przyzwyczajony do państwa zdecentralizowanego, taniego, z małą liczbą urzędników i to w dodatku niezawodowych i stanął wobec narzuconego z zewnątrz państwa scentralizowanego z silną władzą wykonawczą i armią urzędników. Mimo to nie usunął się w cień. W 1808 otrzymał nominację na honorowe stanowisko prezesa senatu. Piastował tę godność do końca życia.
Prosimy podać, jakim orderem został odznaczony Stanisław Małachowski podczas wizyty w Dreźnie w lipcu 1807 roku?
Pytanie 2 - W roku 1777 w ramach działów rodzinnych, Stanisław Małachowski stał się m.in. dziedzicem klucza białaczowskiego. Białaczów – centrum tych podkoneckich dóbr – niebawem stał się miastem. Kosztem Małachowskiego, w rynku tamtejszym wzniesiono ratusz, a Jakub Kubicki zaprojektował okazały pałac. Oprócz tradycyjnego rolnictwa dochody dostarczała produkcja żelaza. Huta w tych dobrach działała już od roku 1762 i dawała wtedy średnio blisko 300 ton rocznej produkcji surówki żelaznej. Pałac i ratusz stoją do dziś, zaś po hucie wygasłej w drugiej połowie XIX wieku nie ma już śladu, poza resztkami żużla wielkopiecowego. W pobliżu dawnej huty usytuowany jest dziś sędziwy już młyn, niegdyś o napędzie wodnym.
Prosimy podać, w którym roku Stanisław Małachowski uzyskał od króla przywilej lokacyjny dla miasta Białaczowa i w której miejscowości działał wspomniany wielki piec hutniczy?
Pytanie 3 - Stanisław Małachowski postanowił w jednej z miejscowości w dobrach wznieść kościół, jako votum dziękczynne za uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Do jej zaprojektowania zatrudnił królewskiego architekta Jana Christiana Kamsetzera, który nadzorował budowę tej świątyni w latach 1791 - 1795.
Prosimy podać nazwę miejscowości, w której wznosi się ta świątynia?
Pytanie 4 - Dwaj z braci Stanisława Małachowskiego – Jacek i Antoni przez lata byli członkami Komisji Edukacji Narodowej, pełnili też inne ważne funkcje w państwie. Antoni, zmarły przedwcześnie w 1796 roku, cierpiący przez długi czas na podagrę, znalazł miejsce na kurację dla swojej dolegliwości. Jemu to właśnie przypisuje się działania związane z założeniem w tym miejscu znanego dziś uzdrowiska. Jacek zaś swoją pozycją przez lata przewyższał Stanisława w hierarchii ważności w państwie. Znany był ze sceptycznej postawy wobec Majowej Konstytucji. Jednak w obliczu rozbiorowej tragedii potrafił zachować resztki godności i jak sam miał rzec: w hańbie brać udziału nie chce. Następnie złożył dymisję i nie pojechał do Grodna we wrześniu 1793 roku na ostatni, jak się okazało potem, sejm w Rzeczpospolitej. Warto jeszcze zaznaczyć, że Jacek po zmarłym bracie Stanisławie był przez kilka lat panem w białaczowskim pałacu, po nim to właśnie zachowało się metalowe popiersie, które zdobiło pałac w Białaczowie przez wiele lat.
Prosimy wymienić nazwę miejscowości, do której na leczenie wyjeżdżał Antoni Małachowski, która to stała się uzdrowiskiem właśnie za jego sprawą. Prosimy też podać, jakiej ważnej godności w roku 1793 zrzekł się wspomniany Jacek Małachowski?
Pytanie 5 - Bezdzietny Stanisław Małachowski, po śmierci brata Mikołaja w 1784 roku, patronował jego synom. Jan Nepomucen (późniejszy dziedzic Nowego Miasta), za sprawą marszałka, został wysłany w czasie Sejmu Czteroletniego z misją dyplomatyczną do jednego z miast w Niemczech, w celu pozyskania zapewnienia tronu dziedzicznego w Rzeczypospolitej. Natomiast Stanisław Aleksander (późniejszy generał, dowódca słynnego pułku kirasjerów podczas napoleońskiej wyprawy na Moskwę) zaraz po ukończeniu Akademii Krakowskiej w 1788 roku udał się również w poselstwie dyplomatycznym na dwór jednego z ówczesnych mocarstw. Jeszcze dwaj bratankowie dostali się pod opiekę Stanisława Małachowskiego, kiedy to w roku 1796 zmarł Antoni. Jeden z nich odziedziczył potem dobra białaczowskie, drugi zaś stał się panem na Niekłaniu.
Prosimy podać, w którym z niemieckich miast gościł wtedy z dyplomatyczną misją Jan Nepomucen Małachowski, a w którym mieście z poselstwem przebywał jego brat Stanisław Aleksander. Prosimy też podać, nad kim objął prawną opiekę w roku 1796 Stanisław Małachowski?
Pytanie 6 - Stanisław Małachowski - marszałek Sejmu Wielkiego i jeden ze współautorów Konstytucji 3 Maja zmarł w swoim pałacu przy Krakowskim Przedmieściu, wieczorem 29 grudnia 1809 roku. Umierał jako jeden z najbardziej szanowanych obywateli Księstwa Warszawskiego, w glorii człowieka, który desperacko próbował ocalić niepodległość Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Na uroczystości pogrzebowej w kościele św. Jana zebrało się wielu oficjeli. Mowę przygotował drukiem dawny przyjaciel z czasów Sejmu Czteroletniego – Julian Ursyn Niemcewicz.
Prosimy podać, w krypcie którego warszawskiego kościoła złożono wtedy trumnę z ciałem Marszałka Małachowskiego w dniu 5 stycznia 1810 roku?
Pytanie 7 - Dwa lata temu w Warszawie przed polskim parlamentem wystawiono dwa pomniki – popiersia poświęcone Stanisławowi Małachowskiemu i Nestorowi Sapiesze. Uroczystego ich odsłonięcia dokonali marszałek Sejmu – Marek Kuchciński wraz z marszałkiem Senatu Stanisławem Karczewskim. Mądrość i dalekowzroczność obu marszałków, głęboki zmysł polityczny oraz szacunek dla wartości republikańskich umożliwiły połączenie starań o suwerenność z reformowaniem ustroju RP Obojga Narodów. Idee te są ciągle aktualne oraz inspirujące – powiedział wtedy w swoim przemówieniu marszałek Kuchciński. Premier Mateusz Morawiecki w liście skierowanym do obecnych podkreślił, iż: Dokonania Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Nestora Sapiehy są świadectwem ich przywiązania do „tradycji niepodległościowych i troski o kształtowanie wizji przyszłej Rzeczypospolitej”. „W trudnych dla naszej ojczyzny chwilach, gdy kraje ościenne coraz wyraźniej manifestowały swoje imperialistyczne zamiary, obaj Marszałkowie znaleźli się w grupie tych, którzy podjęli próbę jej zjednoczenia. Kierowała nimi idea odpowiedzialności za dobro wspólne oraz dążenia do budowy silnego i niepodległego państwa”.
Prosimy podać nazwiska autorów – projektantów odlanych z brązu rzeźb - odsłoniętych przed sejmem w 2019 roku?
UWAGA: Przypominamy, że odpowiedzi przesyłamy na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., natomiast każda osoba biorąca udział w konkursie zobowiązana jest podpisać się z Imienia i Nazwiska w nadsyłanych odpowiedziach.
