1. Emilia Izdebska urodziła się w Rosji, 26 lutego 1909 roku, w Rostowie nad Donem. Jej rodzicami byli Władysław Izdebski i Maria z domu Krukowska. Miała czterech braci, a także przyrodnią siostrę Janinę Boryszkiewiczową. Jej ociec był urzędnikiem carskim, a potem sędzią powiatowym w II RP, zaś matka pianistką. Po przyjeździe do Polski w 1924 roku, ukończyła Szkołę Handlową Polskiej Macierzy Szkolnej w Łucku. Przed wojną rozpoczęła też studia na Wydziale Pedagogicznym w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Przez pewien czas pracowała w Głównym Urzędzie Statystycznym w Warszawie, po czym wyjechała do Gdyni, gdzie w roku 1935 poślubiła Stanisława Malessę. We wrześniu 1939 r. zgłosiła się ochotniczo do wojskowej służby pomocniczej, którą pełniła jako kierowca. Tam też poznała dowódcę pułku - ppłk. Klemensa Rudnickiego.
Pytanie: Podaj, w dowództwie którego pułku pełniła funkcję jako kierowca?
2. „Marcysia” organizowała lotne punkty dożywiania i punkty sanitarne przy 19 Dywizji Piechoty. Była członkiem Związku Walki Zbrojnej, a potem Armii Krajowej. Do końca niemieckiej okupacji była szefem działu łączności zagranicznej w Wydziale V Komendy Głównej AK. Zorganizowany i kierowany przez nią dział utrzymywał łączność pocztowo-kurierską kraju ze Sztabem Naczelnego Wodza i z polskimi ośrodkami w wielu krajach (Węgry, Rumunia, Szwajcaria, Francja i inne). W latach 1940–1944 „Marcysi” podlegała ponad stuosobowa grupa (kurierzy i personel pomocniczy).
Pytanie: Jaką nazwę - kryptonim posiadał wspomniany dział łączności?
3. Emilia Malessa, tuż po powstaniu, wyszła z Warszawy z ludnością cywilną. Przez obóz przejściowy w Pruszkowie trafiła do Krakowa, gdzie powróciła do działalności konspiracyjnej w odtwarzanej Komendzie Głównej AK. Po blisko roku zgłosiła chęć zakończenia działalności konspiracyjnej, na co uzyskała zgodę przełożonych i podjęła pracę w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. W nocy z 30 na 31 października 1945 r. została aresztowana w Warszawie przez UB. W dniu 10 listopada 1945 r., po uzyskaniu od naczelnika IV Samodzielnego Wydziału Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) kpt. Józefa Różańskiego deklaracji o nierepresjonowaniu podległych jej konspiratorów za zgodą płk. Jana Rzepeckiego (szefa Win) zdecydowała się na ujawnienie bezpiece wszystkich swoich podległych. Skazana 3 lutego 1947 r., na dwa lata więzienia. Ułaskawiona przez prezydenta RP Bolesława Bieruta i zwolniona z więzienia już 5 lutego 1947 r. Jako ostatni akt protestu wobec złamania przez MBP zawartych wcześniej umów, zimą 1948 roku, a następnie od 9 kwietnia 1949 roku, podjęła głodówkę, jako próbę walki o uwolnienie aresztowanych przez UB konspiratorów. Odrzucana i bojkotowana przez część środowiska byłych żołnierzy Armii Krajowej, 5 czerwca 1949 r., popełniła samobójstwo. Została pochowana na Cmentarzu Bródnowskim. 19 września 2005, staraniem podkomendnych Emilii Malessy, odprawiono uroczystą mszę świętą. Urnę z jej szczątkami przeniesiono do Panteonu Żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. W czerwcu 2009 roku powstało upamiętnienie „Marcysi” w Wąchocku, w miejscu pochówku Jej męża.
Pytanie: Gdzie odbyła się owa msza święta odprawiona w 2005 roku?
4. Przez krótki czas na przełomie 1941 i 1942 roku, Emilia Malessa jako szef działu łączności zagranicznej V Komendy Głównej AK, przyjmowała żołnierzy przysyłanych do Polski drogą powietrzną. Tak było w przypadku lądowania ekipy oznaczonej numerem I w operacji pod kryptonimem „Ruction” w nocy z 7 na 8 listopada 1941 roku. „Marcysia” osobiście przejmowała jednego ze skoczków. Piękna i inteligentna, zrobiła na skoczku duże wrażenie. Była bardzo uczuciowa. Potrzebowała ciepła i bliskości. Dlatego miała bogate życie osobiste, podczas gdy ja żyłam tylko służbą” – zwierzała się Elżbieta Zawacka, „Zo”, jej zastępczyni i jedyna kobieta cichociemna. Zanim „tajemniczy cichociemny” dostał przydział do organizacji dywersyjnej „Wachlarz”, przebywał w Warszawie. Wtedy zapewne ich znajomość rozkwitła. W czerwcu 1943 roku został szefem Kedywu Okręgu AK Kielce. To w tym czasie widywano go z „Marcysią” na Wykusie, w lasach w okolicy Wąchocka. Podczas jednego z wyjazdów służbowych do Warszawy w listopadzie 1943 r. wzięli ślub w kościele ewangelickim na Woli. Dwa miesiące później przedwojenny policjant wyjechał na Nowogródczyznę, gdzie 16 czerwca 1944 roku zginął w walce pod Jewłaszami.
Pytanie: Kim był wspomniany cichociemny? Podaj Jego imię i nazwisko oraz pseudonim?
5. W styczniu 1943 roku, na rozkaz generała Stefana Roweckiego „Grota”, wspomniany cichociemny przeprowadzał akcję odbicia trzech polskich oficerów z pilnie strzeżonego więzienia niemieckiego w Pińsku. Dostał za nią Order Virtuti Militari. Owa perfekcyjnie przeprowadzona akcja rozbicia więzienia, stała się legendą w okupowanej Polsce, a o jej przebiegu uczono na wojskowych szkoleniach. Chlebowski w swojej książce wspomina rozmowę z teściową Emilii Malessy:
- "W upalne popołudnie, w końcu lipca 1944 roku, do zacienionej rozłożystą gruszą kuchni małego domku we wsi Janowice w Górach Świętokrzyskich, weszła przystojna młoda niewiasta. Była to Emilia Malessa „Marcysia”. Nic nie mówiła. Ale gdy po powitaniu siadłyśmy w pokoju, wyjęła z torby coś zawiniętego w białą szmatkę i położyła na stole… (PAMIĄTKA-AMULET)… Z tego więzienia, co to syn mój, przyjaciela swego uwolnił i zawsze je na szczęście nosił w mapniku. Wtedy pojęłam, że już go nigdy nie zobaczę".
Pytanie: Co to była za pamiątka?