W ubiegłą niedzielę w Stanowiskach, starosta konecki - Grzegorz Piec z udziałem ministra Jana Józefa Kasprzyka – szefa Urzędu Kombatantów i Osób Represjonowanych, uczestniczył w "Ostatniej zbiórce", która przypominała dzieje żołnierzy "Hubala". Dziś, gwoli uzupełnienia materiału historycznego, prezentujemy niniejszy artykuł.

80. Rocznica Rozwiązania Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego Majora "Hubala"

(25.06.1940r. Praczka / Dąbrowy / Gmina Kluczewsko).

W dniu dzisiejszym przypada wspomniana rocznica. Historia zapomniana, warta przywrócenia. Po raz pierwszy publikuję wspomnienia plutonowego Antoniego Jędrzejczyka. W stodole, prezentowanej na fotografii (źródło: WTK tygodnik Katolików Nr 18 (1390) z 4.V.1980 r.) 25 czerwca 1940 roku doszło do ostatniej zbiórki Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego, który był utworzony i dowodzony, aż do śmierci przez majora Henryka Dobrzańskiego "Hubal". Spotkali się oni na terenie Gminy Kluczewsko w miejscowości Dąbrowy, przysiółek folwarku Praczka, który formalnie podczas okupacji wchodził w skład wsi Ciemiętniki. Prawdopodobnie spotkało się tam 24 żołnierzy, choć niektóre źródła podają, że było ich 30, a nawet 42. W zbiórce brał udział rotmistrz Spychalski, który był planowany na kolejnego dowódcę oddziału. Oświadczył on, że cieszy się ze spotkania z oddziałem i gratuluje, że przetrwał on długo, ale w obliczu klęski Francji (3 dni wcześniej podpisana kapitulacja) nie ma szansy na rychłą ofensywę aliantów. Żołnierze obecni na zbiórce stwierdzili, że w zaistniałej sytuacji nie ma warunków do prowadzenia otwartej walki z okupantem i postanowili rozwiązać oddział.

Dzięki udostępnionym przez Stanisława Jędrzejczyka wspomnieniom swojego ojca Antoniego, dziś wiemy jak mogło to wyglądać. Przez długie lata historia zapomniana. Dziś mam pełną akceptację do upublicznienia wspomnień Antoniego Jędrzejczyka ps. "Zemsta" – żołnierza miejscowej placówki SZP-ZWZ-AK. Zapraszam do lektury  kart pamiętnika. Nie możemy o tym zapomnieć!

Pobyt Hubalczyków na Ziemi Kluczewskiej

z pamiętnika plutonowego Antoniego Jędrzejczyka ps. „Zemsta”

(pisownia pamiętnika oryginalna)

" ... W roku 1940, w maju, będąc na Praczce i wracając do Dąbrów, zatrzymał mnie Szczukocki Franciszek. Sąsiad z Praczki zaczął mówić, że u Jurczykowej tj. jego sąsiadki w stodole jest wojsko polskie w mundurach i z bronią, bardzo mnie prosił żebym nikomu o tym nie mówił.

Według jego danych miało być ponad 20 tu żołnierzy i 3 kobiety i że czekali jeszcze na innych żołnierzy, którzy mieli do nich dołączyć. Idąc do Dąbrów byłem bardzo zadowolony że zarazem łamałem sobie głowę co to ma znaczyć, niby wojna się już skończyła w październiku a tu naraz wojsko polskie. Po przyjściu do domu nikomu nic nie powiedziałem, a sobie dałem słowo, że jak prześpie noc, to jutro pójdę na Praczkę; zobaczyć żołnierzy polskich. Położyłem się spać, lecz nie mogłem zasnąć. Ciągle myślałem o wojsku, które było Jurczykowej na Praczce. Wreszcie zmuszony tym wszystkim, mogła być godzina 12 ta w nocy, gdy od strony drogi ktoś puka do domu i prosi żeby otworzyć. Teść mój Paweł Winiszewski, pyta kto taki, słyszy głos, nie bój się jesteśmy swoi, proszę otworzyć.

Gdy drzwi teść otworzył widzi żołnierzy z bronią, pomyślał że tu są, a gdy jeden z żołnierzy lepiej oświetlił latarką elektryczną mieszkanie zobaczył, że to żołnierze polscy. Jeden z nich rzuca pytanie, czy tu mieszka Jędrzejczyk Antoni z którym chcą porozmawiać. Ja wtedy obudziłem się słysząc rozmowę o mojej osobie. Trochę byłem tym zaskoczony lecz wstałem z łóżka i zacząłem ubierać się, a gdy już byłem ubrany wychodzę i widzę 3-ch żołnierzy t.j 2-óch podchorążych i 1-go porucznika. Oni pytają się czy ja jestem Jędrzejczyk odpowiedziałem, że tak, więc oni podają mi ręce mówią że są żołnierzami polskimi i chcą się zatrzymać w moim zabudowaniu. Wobec tego wyszłem z nimi na podwórko i poprowadziłem ich w stronę stodoły, gdzie zauważyłem większą ilość żołnierzy. Długośmy nie porozmawiali, powiedzieli tylko może Pan iść i spać spokojnie, my będziemy czuwać. Na drugi dzień w moim domu a raczej u teścia zaczęła się większa krzątanina przy kuchni, gdyż trzeba było sporządzić śniadanie dla 30 osób.

Tak zaczęła się moja praca konspiracyjna. Dowiedziałem się że jest to Oddział Żołnierzy „Hubala” który zginął pod Anielinem w dniu 30 kwietnia 1940 roku jako major wojska polskiego. W ciągu tygodnia wyjechało kilku oficerów, których zawiozłem furmanką do Włoszczowy, włosy mi dęba stanęły, gdy jechałem na stacje a we Włoszczowie było pełno żołnierzy niemieckich a przecież wiedziałem kogo wiozę i przecież wszyscy mieli przy sobie broń krótką oraz granaty. Lecz jakoś szczęśliwie dostarczyłem ich na stacje we Włoszczowie, skąd pojechali wszyscy w stronę Kielc. U mnie po wyjeździe 4ch żołnierzy pozostało 14tu żołnierzy i 2 kobiety pamiętam że była tu łączniczka Teresa i druga Marta oraz kapral Madej, plut. Lis Dołęga, oraz Korab i inni. W następnym tygodniu wyjechało jeszcze odemnie 7 żołnierzy którym dostarczyłem ubrania cywilne pozostało u mnie tylko 7-miu Hubalczyków i 1 kobieta Teresa.

W trzecim tygodniu wyjechała Teresa i jeden ułan a reszta pozostała u mnie i przebywali aż do upadku Paryża. W okresie tym zdobyłem od kolegów, którzy należeli już do konspiracji radia głośnikowe Telefunkieny. Radio to pochodziło z Silpi Dużej od Edwarda Gradowskiego. Po radio pojechałem z ziemianinem z Bobrownik t.j. Bzowskim Tadeuszem. Radio było u mnie tylko kilka dni, następnie radio to dostarczyłem do Kluczewska do majątku t.j. Konarskiego Stanisława i tam było zainstalowane. Po upadku Paryża reszta żołnierzy rozbroiła się, ja dałem im cywilne ubrania i każdy wracał do swoich rodzinnych stron, lub zastał zatrudniony majątkach Załuskach.

Broń oraz mundury i inne rzeczy wojskowe zastały u mnie przechowane w 4-ech dużych beczkach od zboża i zakopane w lesie około 100 m od moich zabudowań. Przy zakopaniu tej broni napracowaliśmy się bardzo, gdyż musieliśmy w gęstym zagajniku wykopać dół, a ziemię wynosić ręcznie koszykami na pole, żeby nie było śladu. Pracowaliśmy we 4-ch- t.j. ja 2-ch moich szwagrów i sąsiad Maciejczyk Bolesław i po upływie 4 (7 niezrozumiałe) dni została zakończona robota i przechowana broń w beczkach i zamaskowane było to wszystko tak zrobione że można było chodzić po tym i nie można było zauważyć, że tu coś się znajduje. Broni było 22 sztuk kbk 2 erkaemy 25 plecaków 2 skrzynie z granatami około 3000 amunicji do kbk. materiał minerski 25 map wojskowych 14 busol 16 mapników 6 lornetek wojskowych z podziałką, oraz nowy jeszcze nie używany mundur, czapka i pas z dystynkcjami Ś.p. majora „Hubala” t.j. Henryka Dobrzańskiego które to przedmioty zabrałem na Praczke i przechowałem w stodole. Mundury żołnierskie czapka i inne były przechowane na Dąbrowach. Nie mogę bardzo sobie przypomnieć kto odebrał odemnie mundur, czapke i koalicyjke majora, zdaje mi się że Teresa lub (niezrozumiałe) i powiedziała, że zawiezie to do Krakowa do rodziny majora. Pozostałą część pozostawionego uzbrojenia i mundury wydałem na polecenie „Dołęgi” Osowsskiego w jesieni 1940 r. Adamskiemu Wojciechowi ps Czajka z Kluczewska Wiem dobrze, że Adamski Wojciech przekazał wszystko partyzantom AK Marcinowi t.j Tarchalskiemu Mieczysławowi. ...”

Serdecznie dziękuję Panu Stanisławowi Jędrzejczykowi za wspaniałą lekcję historii dotyczącej lokalnej historii oraz za przekazane materiały. Szkoła w Dobromierzu pamięta!

Opracował: Robert Dzierzgwa

Galeria - echa uroczystości...

fot. Zespół Przedszkolno-Szkolny w Dobromierzu

fot. arch. Starostwo Powiatowe w Końskich