Tradycyjnie, od wielu już lat, w pierwszą niedzielę czerwca w kościele św. Anny w Końskich odbyła się uroczystość. Upamiętnia ona udaną akcję rozbicia niemieckiego więzienia przez partyzantów Armii Krajowej pod komendą Antoniego Hedy Szarego. Stawiły się poczty sztandarowe środowisk kombatanckich Światowego Związku Żołnierzy AK, Solidarności, koneckiego Cechu Rzemiosł oraz Straży Pożarnej. Swoją obecnością, wśród żyjących jeszcze kombatantów, zaszczyciła córka gen. Szarego - Teresa Heda Snopkiewicz, której towarzyszyła prezes Zarządu Okręgu ŚZŻAK w Kielcach Alina Szwach.

Gośćmi honorowymi byli też włodarze samorządowi: Grzegorz Piec pełniący funkcję organów powiatu koneckiego oraz burmistrz Miasta i Gminy Końskie – Krzysztof Obratański wraz ze swoim zastępcą Marcinem Zielińskim. Mszę św. koncelebrowali: ks. proboszcz Paweł Wlazło oraz ks. Eugeniusz Tyburcy. Na wstępie burmistrz Obratański w swoim wystąpieniu odniósł się do brawurowego ataku Szaraków na Końskie oraz akcji Burza w obliczu wkraczającej Armii Czerwonej i tragizmu żołnierzy AK, którym nie dane było po wojnie odbierać należnych im zaszczytów. Mimo, że byli prześladowani, to poprzez swoją postawę i charakter przenieśli ducha wolności następnym pokoleniom, dając świadectwo oddania sprawie polskiej, tworząc tym samym podwaliny pod masowy ruch Solidarności – podkreślał mówca.

Po zakończeniu uroczystości w kościele, zebrani w szyku zwartym, na czele z pocztami sztandarowymi, udali się pod Pomnik Partyzantów, aby oddać hołd żołnierzom AK. Po złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy w krótkim wystąpieniu córka gen. Szarego wyraziła życzenie, aby bohaterska akcja rozbicia niemieckiego więzienia w Końskich znalazła należyte i w stosownym miejscu upamiętnienie.

Pani Teresa przypomniała też o dokumencie, który ostatnio został opublikowany przez IPN. Pochodzi z kancelarii Bolesława Bieruta i dotyczył zamiany wyroku śmierci na dożywotnie więzienie z datą 5 kwietnia 1950 r.  „Ta zamiana wyroku przez Bieruta, z kilkukrotnego wyroku śmierci na dożywocie, to był po prostu cud. Pamiętajmy, że w tym czasie rozstrzeliwano i zakopywano Bóg wie gdzie, bardzo wielu żołnierzy podziemia. Dzisiaj odsłaniane są zbiory archiwalne w których możemy zapoznać się z chociażby wstrząsającymi listami dzieci, matek, czy chociażby sióstr, które pisały do Bieruta, z błaganiem o ułaskawienie ich bliskich. Jestem przekonana, że ojciec bardzo by się cieszył, że pamięć o nim, jak i tych wspaniałych żołnierzach, z którymi ramie w ramię walczył o wolną, suwerenną i niepodległą Polskę, jest nadal podtrzymywana, za co oczywiście w swoim imieniu, jak i całej rodziny serdeczne Bóg zapłać” – mówiła T. Heda Snopkiewicz.

Z koneckiego cmentarza Pani Heda Snopkiewicz w towarzystwie mecenasa Jana Nowaka prezesa Fundacji Pamięć i Niepodległość oraz historyka Mariana Wikiery naczelnika Wydziału Promocji i Kultury Starostwa Koneckiego, udała się w pobliże gmachu policji, gdzie ongiś stał budynek więzienny – obiekt wspomnianej akcji zbrojnej. To miejsce stosowne, jak wyraziła, żeby usadowić tutaj okolicznościowy Głaz Pamięci!

Choć na temat wydarzeń sprzed 75 lat ukazało się już kilka publikacji opisujących dość szczegółowo akcję na Końskie z początku czerwca 1944 r. pozwalamy sobie na jej krótkie przybliżenie.

Otóż od maja 1944 r. A. Heda Szary ze swoim oddziałem działał na terenie powiatu koneckiego. W nocy z 5 na 6 czerwca doszło do opanowania Końskich, rozbicia po raz kolejny więzienia i oswobodzenia około 70 aresztowanych, w tym trzech jego żołnierzy, którzy wpadli na stacji Czarniecka Góra podczas wykonywania swojej misji. W trakcie akcji grupą szturmową dowodził ppor. cc Ludwik Wiechuła Jeleń, miner, który już wcześniej zajął się techniczną stroną zagadnienia, zgromadzeniem odpowiedniej ilości materiału wybuchowego. Opanowanie poczty, odcięcie łączności, miało być zadaniem Zygmunta Kiepasa Krzyka. Ubezpieczenie kierunku na Barycz, skąd mogły nadejść z odsieczą główne siły niemieckie, stało się zadaniem ppor.  S. Kołodziejczyka Orkana. Por. H. Wojciechowski Sęk miał blokować obóz Kałmuków przy dawnej fabryce Hochberga, zaś sierż. Wrzos (Mieczysław Zasada) ryglował budynek żandarmerii. Wydzielona grupa od por. Sęka, zabezpieczała wycofywanie się partyzantów. Dowódca całej operacji Szary znajdował się przy grupie szturmowej. Po dwugodzinnych udanych działaniach, oddział opuścił Końskie przy stratach czterech żołnierzy. Straty Niemców to 17 zabitych i wielu rannych. Po pięciu dniach Szary zaatakował niemiecki konwój na trasie Końskie - Stąporków.

Opracował: Marian Wikiera

GALERIA - UCZCZONO. 75 ROCZNICĘ...

fot. Paweł Kubiak

fot. arch. Starostwo Powiatowe w Końskich